شرح حال کميل
شرح حال کميل
بيست و يکم: کُميل بن زياد النَّخَعي اليَماني، از خواص اصحاب اميرالمؤمنين عليه السّلام و از اعاظم ايشان است. عُرفا او را صاحب سرّ اميرالمؤمنين عليه السّلام دانسته اند و سلسله جماعتي از عرفا را به او منتهي مي دارند. دعاي مشهور که در شب نيمه شعبان و شبهاي جمعه مي خوانند منسوب به آن جناب است. و حديث مشهور که اميرالمؤمنين عليه السّلام دست او را گرفت و به صحرا برد و فرمود:
يا کُمَيْلُ! اِنَّ هذه القُلُوبُ اَوْعِيَةٌ فَخَيْرُها اَوْعاها فَاحْفَظْ عَنّي ما اَقوُلُ لَکَ: اَلنّاسُ ثَلاثَةٌ الخ، [1] در بسياري از کتب حديث مي باشد و شيخ بهائي آن را يکي از احاديث «اربعين» خود قرار داده [2] و هم از کلمات اميرالمؤمنين عليه السّلام است که با کميل وصيّت کرده، فرموده:
يا کُمَيْلُ مُرْ اَهْلَکَ اَن يَروُحُوا في کسبِ الْمَک ارِم وَيُدْلِجُوا في حاجَةِ مَنْ هُوَنائِمٌ فَوَالذَّي وَسِعَ سَمْعُهُ الاَْ صْو اتَ ما مِنْ اَحَدٍ اَوْدَعَ قَلْبا سُروُرا إلاّ وَخَلَقَ اللّهُ تَعالي لَهُ مِنْ ذالِکَ السُّرُورِ لُطْفا فَاِذا نَزَلَتْ نازِلَةٌ جَري اِلَيْها کَالمآءِ في انحِدارِهِ حَتَّي يَطْرُدَها عَنْهُ کَما تُطْرَدُ غَريبَةُ اْلاِبِل. [3] .
چندي کميل از جانب آن حضرت عامل بيت بوده و عاقبت حجّاج ثقفي او را شهيد کرد، چنانکه روايت شده که چون حجّاج والي عراق شد خواست کميل را به دست آورد و به قتل رساند کميل از وي بگريخت، چون حجّاج بدو دست نيافت عطائي که از بيت المال به اقوام کميل برقرار بود قطع نمود، چون اين خبر به کميل رسيد گفت: از عمر من چندان به جاي نمانده که سبب قطع روزي جماعتي شوم؛ برخاست وبه نزد حجّاج آمد؛ حجّاج گفت: اي کميل! ترا همي جستم تا کيفر کنم. گفت: هر چه مي خواهي بکن که از عمر من جز چيز اندکي نمانده و عنقريب بازگشت من و تو به سوي خداوند است و مولاي من به من خبر داده که قاتل من تو خواهي بود. حجّاج گفت: تو در شماره قاتلان عثماني و فرمان کرد تا سرش برگرفتند [4] و در سنه هشتاد و سه هجري و اين وقت نود سال داشت و فعلا قبرش در ثويّه ما بين نجف و کوفه معروف است.
پی نوشته ها :
[1] «نهج البلاغه» ترجمه شهيدي ص 378، کلمه قصار 147.
[2] «اربعين شيخ بهائي» حديث 36.
[3] «نهج البلاغه» ترجمه شهيدي ص 403، کلمات قصار 257.
[4] «بحار الانوار» 148:42.